..En toen was het tijd om een jurylid te bellen. Uit de 7 telefoonnummers die ik had, koos ik Herman. Herman heet helemaal geen Herman, maar zijn echte naam ziet hij hier liever niet terug. Herman was in het begin wat argwanend aan de telefoon. Hij vond het niet prettig dat ik op eigen houtje zijn nummer had opgezocht. (Gewoon in het telefoonboek overigens, sinister speurwerk kwam daar niet aan te pas). Maar dat gezegd hebbende, wilde hij wel wat vertellen over zijn ervaring als jurylid tijdens de assisenzaak SEJDIC S.
“Probeer er onderuit te komen als justitie u ooit oproept als kandidaat jurylid. Maak gebruik van uw Belgische inventiviteit, want het is een ervaring die ik niemand toewens”. Zo kun je het telefoongesprek met Herman in twee zinnen samenvatten. De week die hij doorbracht in het Antwerps gerecht is hem duidelijk niet in zijn koude kleren gaan zitten. Al heeft hij er sinds hij het gerechtsgebouw verliet op vrijdag 25 maart 2011, met niemand meer over gesproken. Hij was die dag vooral opgelucht dat het proces voorbij was en had al snel andere dingen aan zijn hoofd. “Gelukkig had ik toen geen tijd om te gaan piekeren”, zegt Herman nu. Want redenen tot piekeren waren er blijkbaar genoeg.
“Het is een belastende taak om jurylid te zijn”, legt hij uit. “Je beslist toch over de toekomst van een mens, of iemand moet vastzitten of niet. Terwijl in deze zaak niemand met volle zekerheid wist of die man schuldig of onschuldig was, werd je toch gevraagd om een standpunt in te nemen. En als onervaren leek is dat niet simpel, alleen al om de technische kant van zo’n zaak. Ook al ontwikkelde ik in de loop van het proces wel een bepaalde visie, toen ik dichter bij het moment kwam dat ik mijn oordeel moest uitspreken, kreeg ik het steeds moeilijker. Je voelt de verantwoordelijkheid voor je beslissing steeds zwaarder op je drukken”.
Naast drukkende verantwoordelijkheid was er ook beklemmende angst. Angst voor consequenties als je de dader zou vrijspreken. Herman: “Ik was er niet gerust op dat wij als juryleden geen gevaar liepen en ik was niet de enige met die gedachte. De kans bestaat gewoon dat de omgeving van het slachtoffer een vergeldingsactie onderneemt als je de dader vrijspreekt. Het slachtoffer kwam uit een Marokkaans gezin. Hij werkte in een moskee en was een bekende onder moslims. Die kennen elkaar hè, dat is een kleine gemeenschap. Borgerhout (Antwerpse wijk) stond op zijn kop toen die man werd vermoord. Je begint je van alles voor te stellen.”
Maar justitie had er geen oren naar, zegt Herman. “Onze schrik werd weggelachen”. En er kwam geen politiebescherming, zoals sommige juryleden hadden voorgesteld. Want in het verleden was er nog nooit iets vervelends gebeurd met juryleden, zo argumenteerde justitie. Zelfs een assisenzaak rondom de Hells Angels was probleemloos verlopen. “Maar sommige juryleden voelden zich ondertussen wel onveilig. Je anonimiteit is niet gewaarborgd. We moesten bijvoorbeeld door dezelfde deur van het gerechtsgebouw naar binnen als de familie van het slachtoffer. En iedereen kon de nummerplaten noteren van de auto’s waarin we wegreden aan het einde van de dag. Maar bij de rechtbank was er weinig aandacht voor die kritiek”.
“Uiteindelijk komt het erop neer dat je plotseling een week moet meedraaien in een systeem waarvan je maar half snapt wat je er doet en hoe het werkt. Tijdens zo’n week leer je het juridische milieu wel beter kennen. En ergens is het wel interessant, wat een wereld zich afspeelt op een paar kilometer van je huis. Maar het blijft een wereld om ver bij vandaan te blijven”.
Maria Groot 